Yeni fabrikalar Suudi Arabistan'ın petrol dışı faaliyetlerindeki artışı destekliyor
Riyad yakınlarındaki bir güneş paneli fabrikası. Suudi Arabistan'daki yeni fabrikalara yapılan yatırım, petrol dışı iş faaliyetlerini yönlendiriyor
Suudi Arabistan'da 300 yeni fabrikaya yaklaşık 6 milyar SAR (1,6 milyar dolar) yatırım yapılması, petrol üretiminin üç yılın en düşük seviyesine ulaşmasıyla birlikte krallıkta petrol dışı faaliyetlerde canlanmaya yol açtı.
Riyad merkezli danışmanlık şirketi Jadwa Investments'ın raporunda yer alan tahminlere göre, 2024'ün ilk yarısında petrol dışı GSYH'nin yaklaşık yüzde 4 arttığı belirtiliyor.
Raporda, yılın ilk üç ayında büyümenin yüzde 3,4 olarak tahmin edildiği “iyi ancak yavaşlayan bir performans”a kıyasla, ikinci çeyrekte büyümenin yüzde 4,4 olduğu “sağlıklı bir toparlanma” yaşandığı belirtildi.
Sektörlere göre bakıldığında, sanayi üretimi yılın ilk yarısında yüzde 6,7 artışla en iyi performansı gösterdi.
Raporda, nisan ayına kadar üretime başlayan yaklaşık 300 yeni sanayi fabrikasının üretime katkı sağlaması ve 7 bin 400 yeni istihdam yaratması bekleniyor.
Suudi Arabistan Haber Ajansı'nın Şubat ayındaki haberine göre, Suudi Arabistan'da 2023 yılında faaliyet gösteren fabrika sayısı 11 bin 549'a ulaşırken, bu rakam yıllık yüzde 10 civarında büyüyor.
Sanayi sektörünün gelişimini etkileyen en önemli etkenlerden biri de hükümetin Ekim 2019'da sektörde çalışan yabancılardan ücret almaması oldu.
Başlangıçta beş yıllığına yürürlüğe konan politikanın, geçen ay gelecek yılın sonuna kadar uzatılacağı duyuruldu. Jadwa, bu stratejinin şirketlere yılda yaklaşık 5 milyar SAR maliyet tasarrufu sağladığını tahmin etti.
Petrol dışı sektörde 2. çeyrekte yaşanan hızlanan büyümenin, hayati önem taşıyan petrol sektöründeki gerilemenin devam etmesiyle yılın ikinci yarısında da devam etmesi bekleniyor.
Suudi Arabistan'ın başlattığı üretim kesintileri ve fiyatlardaki düşüş nedeniyle ham petrol ve rafine ürün satışlarının haziran ayında üç yılın en düşük seviyesine düştüğü geçen hafta bildirilmişti.
Genel İstatistik Otoritesi'nin yayımladığı rakamlara göre, sevkiyatlardan elde edilen gelirler, bir önceki yıla göre yüzde 9, bir önceki aya göre ise yüzde 12 düşüşle 17,7 milyar dolara geriledi.
Petrol ve petrol dışı sektörlerdeki büyüme rakamlarının farklılaşması, petrol sevkiyatlarının toplam ihracat içindeki payının 2023'ün ikinci çeyreğinde yüzde 77,4'ten bu yılın aynı döneminde yüzde 75'e düşmesi anlamına geliyor.
Geçtiğimiz yıl varil başına 80 doların üzerinde seyreden petrol fiyatlarının 75-80 dolar aralığında seyretmesi ve üretimin günlük 9 milyon varile düşmesiyle Suudi Arabistan artan mali baskılarla karşı karşıya.
- Suudi Arabistan'da merkez açan şirketlerde keskin yavaşlama
- Giga projelerin konsolide edilmesi PIF'i karlılığa taşıyor
- Suudi Arabistan'ın ihracat finansmanı artarken, ticaret açığı genişliyor
Uluslararası Para Fonu, dünyanın en büyük petrol üreticisi olan krallığın, bilançosunu dengeleyebilmek için varil başına 96 dolarlık bir fiyata ihtiyaç duyduğunu tahmin ediyor.
Jadwa, Brent ham petrol fiyatının 2024 yılında varil başına ortalama 84 dolar seviyesinde olacağını, artan arz ve azalan talep nedeniyle 2025 yılında ise 82 dolara düşeceğini öngördü.
Şirket, bunun sonucunda krallığın 2024 yılında 2023'e benzer şekilde 83 milyar SAR, yani GSYİH'nın yüzde 2'si tutarında bir bütçe açığı bildireceğini tahmin ediyor.
Önümüzdeki yıl, özellikle 1,25 trilyon dolar değerindeki giga projelerine yönelik finansman gereksinimlerinin artması ve petrol gelirlerinin gerekenden düşük kalması nedeniyle, bunun GSYİH'nın yüzde 2,5'ine yükselmesi bekleniyor.